PERLIT O FRAKCJI 2-6 mm SZEROKO STOSOWANY W AGROKULTURZE
AGROPERLIT
Lekkie inertne podłoże uprawowe
Perlit jest podłożem czystym biologicznie i nieaktywnym chemicznie z rzeźbioną nieregularną strukturą gąbki mineralnej. Charakteryzuje się swoistą sorpcyjnością i właściwościami buforowymi, co reguluje stosunki powietrzno-wodne. Porowata struktura umożliwia korzeniom włośnikowym pełną penetrację przestrzeni życiowej i dostępność tlenu. Rośliny łatwo przyswajają jony mineralne rozpuszczone w wodzie nabłonkowej absorbowanej przez granule perlitu. Jest podłożem, które naturalnie wkomponowuje się w układ system korzeniowy – podłoże.
GOŹDZIK
W uprawie goździka perlit był stosowany najczęściej do ukorzenienia sadzonek. Uprawa w matach z perlitem jest skutecznym rozwiązaniem, jeśli w gruntowej uprawie goździka występuje masowe porażanie roślin przez fuzariozę. Grunt przykrywa się włókniną, a maty układa na płytach styropianowych.
Czytaj więcej...
Dwa rzędy mat ułożone w rozstawie 60 cm, o wymiarach 100x20x7,5-10cm, z nasadzeniem w macie w 2 rzędach po 10 roślin, stanowią zagon z obsadą 40 sztuk/m2 uprawy. Pożywkę podaje się kapilarami lub wężami kro-plującymi, wsuniętymi między rzędy roślin na perlit w macie. Przed sadzeniem obowiązuje pełne uwodnienie perlitu, następnie robi się otwory drenażowe i tworzy się zapas pożywki w macie. Nawadnia się roztworem o EC 1,7-2,2 mS/cm, w ilości około 41 na dobę na matę w okresie intensywnego rozrostu goździków wielkokwiatowych i gałązkowych. Rośliny prowadzi się tak, aby pędy byty równomiernie rozmieszczone w kracie siatki na zagonie.
Uprawa goździka w matach perlitowych sprawdza się doskonale, można odnotować wyższe i lepszej jakości plonowanie niż w innych podłożach. Obserwuje się doskonałą zdrowotność i wigor roślin wytwarzających dorodne pąki o żywych barwach. W przypadku otrzymania porażanych sadzonek przez fuzariozę, możliwe jest skuteczne zwalczanie tej choroby poprzez dokorzeniowe podanie z pożywką odpowiednich środków ochrony roślin.
RÓŻA
Róże w perlicie uprawia się trzema metodami; w rynnach, pojemnikach i matach. Niemiecki system GEFA polega na układaniu rynien z polietylenu szerokości 40 cm i głębokości 25 cm. Na dnie umieszcza się rurę drenarską zapewniającą odprowadzenie przesączu pożywki i wypełnia perlitem.
Czytaj więcej...
Sadzi się dwa rzędy roślin, których pędy asymilacyjne wygina się jednostronnie. Według autora tej metody, nie ma potrzeby wymiany perlitu przed następnym założeniem uprawy. Stwierdzono, że wielkość frakcji nie ma istotnego wpływu na róże. Linię nawadniającą układa się na powierzchni podłoża, często podając pożywkę kroplownikami każdej roślinie, nawet do 11 na dobę.
Wielu producentów docenia plonowanie róż uprawianych w perlicie w wiaderkach z ażurowym dnem, zawieszonych na stelażach nad rynnami odprowadzającymi nadmiar pożywki. Zagon stanowią dwa rzędy roślin posadzone po 2 sztuki do mniejszych pojemników lub po 4 rośliny do 10-12 litrowych, z zastosowaniem jednostronnego wyginania pędów. Nowością jest sadzenie w tzw. „pojemnikach wzrostu” w kształcie stożka wysokości 40 cm. Rozwój korzeni jest zbliżony do naturalnego, a ponadto kształt pojemnika zwiększa cyrkulację powietrza i stymuluje asymilację roślin. System ten zapewnia intensywny wzrost i dużą liczbę silnych pędów wyrastających u podstawy rośliny.
Coraz częściej róże uprawia się systemem dwurzędowym w matach z perlitu, umieszczonych w rynnach, stosując jednostronne wyginanie pędów asymilacyjnych. W macie długości 100 cm i pojemności 20-24L sadzi się 7 lub 8 roślin, otrzymując około 8 sztuk na 1 m2 powierzchni szklarni. Zapas pożywki i 12-15 cm miąższość podłoża wpływają korzystnie na rozwój systemu korzeniowego i prawidłowe zaopatrzenie roślin w wodę i składniki mineralne. W uprawie roślin w matach z perlitem obserwujemy wcześniejsze plonowanie niż w uprawie pojemnikowej. Ponadto, folia maty ogranicza do minimum parowanie wody z podłoża, dlatego nie ma potrzeby tak częstych nawodnień.
ANTURIUM
Dawniej anturium uprawiano najczęściej na zagonach, zużywając znaczne ilości podłoża. Obecnie coraz rzadziej uprawia się anturium w rynnach typu V czy W wypełnionych oasisem, keramzytem czy wełną cube, a częściej sadzi się 2 rośliny w perlicie w 7-litrowych pojemnikach zawieszonych na stelażu.
Czytaj więcej...
Zaletą tej metody jest małe zużycie podłoża (około 400 m3/ha perlitu o granulacji 3-5 mm) i łatwa wymiana plantacji. Pożywkę o EC około 1,5 mS/cm podaje się emiterami do każdej rośliny, a niewielki jej nadmiar wypływa otworami w dnie. Zraszanie podkoronowe stabilizuje wilgotność i temperaturę w zagonie oraz zapobiega nadmiernemu zasoleniu podłoża w górnej warstwie.
Po kilku latach, silnie rozbudowany i zdrowy system korzeniowy w całości przerasta perlit w pojemniku. Zbyt wysoko wyrastające pędy należy podpierać; „odmładzanie” uprawy przez wykładanie roślin prowadzi do częściowego wrastania korzeni przybyszowych z pędu do podłoża w sąsiednich pojemnikach.
GERBERA
Uprawa gerbery w matach perlitowych, najwcześniej rozpowszechniła się w krajach basenu Morza Śródziemnego. Badania wykazały, że gromadzenie się pożywki na dnie maty jest korzystne. Jest to typowa hydroponika, w której część korzeni zanurzona jest w pożywce, natomiast pozostałe korzenie gęsto przerastają wilgotny i dobrze natleniony perlit.
Czytaj więcej...
Otwory drenażowe w folii maty na wysokości około 3 cm umożliwiają wypływ nadmiaru i wymianę pożywki. Pożywka utrzymująca się w macie zapobiega okresowym stresom wodnym i nawozowym roślin oraz pozwala na oszczędniejsze dozowanie.
W macie perlitowej o długości 100 cm i objętości 17-20 L sadzi się 4 lub 5 roślin. Maty umieszcza się w 2 rzędach w rynnach na stelażach lub na zagonach ziemnych na podkładach styropianowych. Fertygację prowadzi się liniami ułożonymi między rzędami roślin, a emitery umieszcza tuż przy sadzonce. Rury grzejne rozprowadza się około 30 cm pod rynnami, natomiast w drugim sposobie – przy styropianie od strony ścieżki.
W Polsce prowadzi się plantacje tymi dwoma sposobami, lecz w doniczkach 3,5-litrowych, wypełnionych perlitem o większej frakcji. Na zachodzie Europy bardziej popularne jest umieszczanie skrzynek z perlitem w rynnach i w nich sadzi się rośliny.W nasadzeniach pojemnikowych unika się ewentualnych strat powodowanych fytoftorozą.
POMIDOR
Perlit ekspandowany posiada wszystkie cechy, jakimi powinno charakteryzować się uprawowe podłoże inertne. Decyduje o tym bierność chemiczna, trwałość struktury porowatych granul odpowiedniej wielkości i pojemności wodnej oraz sypka forma umożliwiająca uprawy różnymi metodami.
Czytaj więcej...
Ważnym aspektem ekonomicznym i ekologicznym jest ponowne agrotechniczne wykorzystywanie perlitowego podłoża po zakończeniu zasadniczego cyklu produkcyjnego. Stanowi dobry komponent, wysycony składnikami mineralnymi, przydatny do sporządzania substratów torfowych przeznaczonych do uprawy roślin rabatowych i doniczkowych.
Manifestacja życiowych procesów rośliny istotnie zależy od funkcjonowania rozbudowanego i zdrowego systemu korzeniowego, czemu sprzyja dobre natlenienie perlitowego środowiska. Rezerwuar pożywki na dnie maty lub pojemnika, charakterystyczny dla hydroponiki, niweluje okresowe stresy wodne i nawozowe roślin oraz pozwala na oszczędność pożywki. Wyjątkową zaletą perlitu jest utrzymywanie miąższości, optymalnych i stabilnych warunków powietrzno-wodnych w czasie uprawy i dlatego rośliny mogą po-prawnie plonować przez kilka lat bez wymiany podłoża.
Perlit jest od dawna rozpowszechnionym podłożem w krajach basenu Morza Śródziemnego. Pionierskie uprawy pomidora na matach z perlitem zapoczątkowali Amerykanie, natomiast Izraelczycy szeroko je upowszechnili. Przeprowadzono szereg istotnych badań nad uprawą pomidora w perlicie w różnych systemach, które wdrożono w praktyce. W Szkocji już w 1991 roku uprawiano pomidory w perlicie na powierzchni 16 ha. Według niemieckiej firmy zajmującej się dystrybucją Agroperlitu szacuje się, że obecnie w Hiszpanii najwięcej pomidora uprawia się w tym podłożu, natomiast w innych krajach europejskich 1/4 upraw hydroponicznych prowadzona jest w perlicie. Holendrzy uprawiają pomidory w różnych pojemnikach wypełnionych perlitem. Jednak za nowatorskie uważają sadzenie 2 roślin w wiadrze o objętości 10L. W centralnej części litego dna wystaje na wysokość 4cm wypust drenażowy zakończony perforowanym otworem. Tworzy się przez to rezerwuar pożywki, a jej nadmiar odprowadzany jest do ciągu kolektora i podlega włączeniu w obieg zamknięty fertygacji. Rozwiązanie to zmniejsza szkodliwy nadmiar wilgotności w szklarni i porażanie roślin chorobami grzybowymi, zwłaszcza łodyg u podstawy i w miejscach zranienia po usunięciu liści.
Do produkcji rozsady Belgowie preferują kostki perlitowe, Anglicy na stolach zalewowych specjalne kratownice doniczkowe wypełnione granulatem perlitowym, natomiast w Polsce praktykuje się również sadzenie młodych roślin bezpośrednio do podłoża w pojemnikach, w których plonują rośliny. Eliminuje się kostki rozsadowe, oszczędza na robociźnie i pozwala skrócić okres produkcji w szklarni.
W roku 2000 przeprowadzono ścisłe badania porównawcze uprawy pomidora w matach z perlitem i wełną mineralną. Znamienną obserwacją była różnica w zdrowotności korzeni; u roślin rosnących w wełnie mineralnej wystąpiły symptomy chorobowe na częściach korzeni, natomiast perlit w matach był przerośnięty gęstą siecią zdrowych jasno-białych korzeni, nawet w końcowym okresie produkcji. Nie stwierdzono różnic w plonowaniu pomidora szklarniowego uprawianego na matach z perlitu naturalnego w porównaniu do standardowych mat uprawnych z wełny mineralnej. Wniosek z badań stwierdza: „Maty perlitowe spełniają wymogi stawiane podłożom uprawowym i mogą powiększyć asortyment gotowych podłoży uprawowych przeznaczonych do bezglebowych upraw pomidorów”
W 2004 roku w ogrodnictwie rozpoczęto uprawę pomidora również w 17-litrowych matach perlitowych, sadząc po 3 rośliny w macie. Osiągnięte plony owoców z roślin rosnących w perlicie zachęciły do nasadzeń porównawczych w następnym sezonie w matach z wełny mineralnej i perlitowych po uprawie z poprzedniego roku oraz nowych. Rozsadę wyprodukowano w kostkach z wełny mineralnej i perlitowych produkcji belgijskiej. Vermiculit zastąpiono perlitem do obsypania systemu korzeniowego siewek w otworach w kostkach co wpłynęło zasadniczo na poprawę zdrowotności podstawy łodyg. Skład pożywki i fertygację stosowano identyczną dla obu podłoży. W warunkach produkcyjnych nie zaobserwowano istotnego zróżnicowania w zależności od podłoża we wzroście i rozwoju roślin oraz w strukturze i wielkości plonu. W kwadratowych donicach objętości 8L z otworami u podstawy dna posadzono 2 rośliny wyprodukowane w kostkach z wełny. Wyniki z przeprowadzonego monitoringu rozwoju roślin i pomiarów biometrycznych upewniły o efektywności uprawy w perlicie oraz poprawnym plonowaniu w trzech cyklach wegetacyjnych bez wymiany podłoża w pojemnikach. Sprawdziła się również wyjątkowo praktyczna i ekonomiczna metoda uprawy pomidora w perlicie; rośliny sadzono po 2 sztuki w workach o objętości 8-litrowych lub po 4 rośliny w 18-litrowych wykonanych z mleczno-białej folii. Istotą technologii w tej metodzie jest kilkucentymetrowy rezerwuar pożywki i drenażowe otwory w folii maty umożliwiające przelew nadmiaru pożywki. Dowiedziono, że w uprawie pojemnikowej (skrzynki, worki) należy podawać pożywkę wcześniej i kończyć później w ciągu dnia w porównaniu do uprawy w matach.
Jak wykazały wyniki badań z jednocześnie prowadzonej uprawy pomidora na matach z wełny mineralnej i perlitowych oraz praktyka w wielkotowarowej produkcji w perlicie nie wymaga od producenta wprowadzania istotnych zmian w dotychczas stosowanym na matach z wełny mineralnej sposobie nasadzeń, nawożeniu i fertygacji. Używanie perlitu w uprawie pomidora stanowi oryginalne rozwiązanie ekonomicznie opłacalne i przyjazne środowisku.